ALGEMEEN BASISCONCEPT VAARTOCHTEN


Het geformuleerde algemeen basisconcept vaartochten
 
Nederland heeft vele goede mogelijkheden voor meerdaagse vaartochten. Aantrekkelijke vaarwateren zijn met elkaar verbonden tot een groot, gevarieerd vaargebied met kleine en grote rivieren, met vaarten en kanalen en met diverse meren. Jachthavens met passantenplaatsen en campings aan het water zijn meestal voldoende aanwezig. Daarnaast is een groot aantal tijdelijke aanleg- of ligplaatsen voor pleziervaartuigen langs de vaarwateren gesitueerd.

Lange vaartochten van enkele dagen tot meerdere weken zijn te ondernemen. Deze tochten zijn niet alleen met grote motorboten mogelijk, maar ook met allerlei typen kleine pleziervaartuigen. Zo ook met door spierkracht voortbewogen vaartuigen zoals kajaks en roeiboten alsmede met kleine, langzaam varende open motorboten en met motorboten met een kleine kajuit.

Meerdaagse vaartochten met kleine (motor)boten zonder of met slechts beperkte slaapmogelijkheden op de boot, kunnen met behulp van een kampeeruitrusting op campings aan het water toch gerealiseerd worden. Gebruik maken van andere overnachtingsfaciliteiten, zoals bijvoorbeeld trekkershutten behoort eveneens tot de mogelijkheden.

Een andere invulling van vaartochten in Nederland is mogelijk door vanuit een standplaats in een aantrekkelijk vaargebied verschillende dagtochten te maken

Als afzonderlijke categorie vaartuigen kunnen de boten met een elektromotor genoemd worden. Deze boten zijn over het algemeen vrij klein en licht en hebben een beperkte snelheid en vaarduur. Voor de naamgeving van deze categorie boten worden wel de namen elektroboten, ecoboten of fluisterboten gebruikt. Een groot voordeel van deze boten is dat het mogelijk is om zonder motorlawaai, fluisterstil te varen. De boten worden niet door spierkracht voortbewogen en behoren tot de categorie motorboten met elektromotor. Het zijn vrijwel zonder uitzondering langzaam varende motorboten. Deze boten zijn zeer bruikbaar op rustig vaarwater. Ze kunnen ook gebruikt worden voor meerdaagse tochten. Belangrijke voorwaarde om te kunnen varen is het regelmatig (kunnen) opladen van de accu.





In de uitwerking komen de beperkingen naar voren
De ontdekking dat kleine langzaam varende vaartuigen, door spierkracht voortbewogen of door een motor voortgestuwd, tijdens een vaartocht met veel dezelfde punten te maken hebben leidde tot het samenstellen van drie boekjes voor een bredere doelgroep. Het hierboven beschreven basisconcept is daarbij als leidraad gehanteerd Het zijn de boekjes
*    De Maas, Vaartochten, Stroomopwaarts en Stroomafwaarts
*    Vaartocht door Nederland, Vaarrichting O-N-W-Z
*    Vaartocht door Nederland, Het Lauwersmeer als Keerpunt 

In deze boekjes zijn een aantal Aandachtspunten en Tips opgenomen die van belang kunnen zijn voor zowel kanoërs als bestuurders van kleine, langzaam varende motorboten. Deze Aandachtspunten en Tips zijn als afzonderlijk item in het hoofdmenu van deze website opgenomen.

In de compacte reisverslagen in de vorm van een boekje op A5-formaat van circa 40 bladzijden blijkt het eigenlijk niet goed mogelijk te zijn om met zowel alle aspecten van het kajakvaren als met die van het varen met kleine motorboten rekening te houden. Enkele voorbeelden worden hier gegeven om dit te illustreren.

*    Het varen met een kajak vraagt een geheel andere inspanning als het varen met een motorboot. Bij kanovaarders in het algemeen is het aspect van de fysieke inspanning essentieel. Fysieke vermoeidheid treedt na verloop van tijd op. Veelal is juist de fysieke inspanning een van de redenen waarom voor kanoën gekozen wordt. Het varen met een motorboot is minder fysiek belastend. De motor zorgt voor de voortstuwing.
*    Een belangrijk verschil dat genoemd kan worden is het verschil in bewegings-mogelijkheden in het vaartuig. In een kajak of kano is rechtop staan vrijwel onmogelijk is, laat staan een paar passen lopen.
*    Vaarders van de motorboten zijn gebaat bij mooie aanlegplaatsen voor een middagpauze of voor een overnachting. Veel aandacht wordt veelal geschonken aan de mooie aanleglocaties in de natuur of in de historische stadjes en pittoreske dorpjes. Kanoërs hebben voor een pauze veelal genoeg aan een strandje of een andere prettige walkant. ‘s Avonds zijn in eerste instantie vooral een goede camping, een warme douche en een voedzame maaltijd belangrijk.
*    Voor de motorboten zijn bedieningstijden van (de lagere) bruggen essentieel. Voor de kano’s geldt dit veelal niet.
*    De noodzakelijke diepte en breedte van het vaarwater zijn bij motorboten en kano’s verschillend. Enkele waterplanten vormen voor kano's veelal geen groot probleem, motorboten zullen deze beplanting zoveel mogelijk willen mijden.
*    Aandacht voor de motor, de aandrijving, en de noodzaak van voldoende brandstof is bij motorboten essentieel.
*    Het aantal opvarende van een motorboot is veelal minimaal twee personen, maar niet zelden zijn er meer personen aan boord. Bij een kajak bestaat de bemanning merendeels uit hooguit twee personen, maar veelal uit slechts één persoon per vaartuig.
Zo zijn er nog een aantal verschillen te noemen.

Zowel de activiteit motorbootvaren in vergelijking met kanovaren is in wezen anders alsook de beleving van een vaartocht is in veel opzichten verschillend. Wat wel belangrijke overeenkomsten heeft is een aantal aspecten met betrekking tot het vaarplan en het vaargedrag. De noodzaak van een goede voorbereiding van een meerdaagse vaartocht is voor beide categorieën essentieel. Tijdens de vaartocht is er de noodzaak van het voortdurend goed opletten op de scheepvaart. Met de nodige aandacht de stuw- en sluiscomplexen passeren geldt eveneens voor beiden. In de behoeften aan mooie vaargebieden en goede aanlegplaatsen en faciliteiten zijn er belangrijke raakvlakken. En in feite is het met kleine motorboten zonder slaapplaatsen aan boord wel mogelijk te kamperen in een jachthaven met kampeerfaciliteiten.

 



Het reisverslag van de tocht over de Maas in 2008 en de laatste twee reisverslagen van de lange kajaktochten door Nederland (2007 en 2008) zijn in een vorm samengesteld die ook de mogelijkheden van dergelijke tochten voor kleine pleziervaartuigen met een motor aangeeft. Gedacht is hierbij aan langzaam varende open of halfopen kleine motorboten; bijvoorbeeld motorsloepen. Bij de tocht over de Maas is deze invalshoek goed gelukt. Voor de tocht van 2007 naar het Lauwersmeer gaat het in feite om een aangepaste vorm van een boekje dat daarvoor als reisverslag van een kajaktocht door Nederland is geschreven. Bij de tocht door Nederland van 2008 is het boekje gelijk voor een bredere doelgroep geschreven.

Het boekje De Maas heeft een opbouw waarbij de combinatie op de een of andere manier beter gelukt is. Dit heeft met de korte duur en de overzichtelijkheid van de tocht te maken (één rivier). Daarbij speelt de Maas, de rivier zelf een centrale rol. Bovendien is alleen in de Inleiding en het gedeelte Aandachtspunten en Tips de combinatie tussen verschillende categorieën langzaam varende boten aangebracht. Het reisverslag zelf is uitsluitend als verslag van de kajaktocht geschreven.

Hoewel het concept zinvol is en informatie van kanovaarders bruikbaar kan zijn voor kleine langzaam varende motorboten en omgekeerd geeft de invalshoek "het vaartuig waar mee gevaren wordt, bepaalt de invalshoek voor het reisverslag”, het beste resultaat. Het is beter om eenzelfde tocht tweemaal te maken; eenmaal met een kajak en eenmaal met bijvoorbeeld een sloep en twee afzonderlijke reisverslagen te schrijven.


Conclusie: Hoewel er tussen de categorieën kleine langzaam varende motorboten en door spierkracht voortbewogen vaartuigen belangrijke overeenkomsten bestaan voor wat betreft tochtvoorbereiding en vaargedrag, zijn er ook belangrijke verschillen. Een zinvol uitgangspunt is dat de categorie vaartuig waar een tocht mee wordt gevaren de invalshoek bepaalt voor een reisverslag alsmede de uitwerking inhoud en vorm geeft.





Bovenste foto; Jachthaven met kampeerfaciliteiten in Oostermeer. Tweede foto; kleine sloep op de Roomsloot tussen Blokzijl en de Weerribben. Laatste foto; de Linge bij Spijk .



_______________________________ © hn - 2013 _____________________________