Actueel 2017 en Trends

 

Waterstanden grote rivieren minder hoog dan verwacht
De waterstanden waren in december 2017 decimeters minder hoog dan verwacht. Op vrijdag 15 december werd voor dinsdag 19 december nog een waterstand van 13,25 meter boven N.A.P bij Lobith voorspeld. De voorspelde waterstand is kort daarna naar beneden bijgesteld. Een drogere periode met vriezend weer in het stroomgebied zorgde voor deze verandering. De waterstanden in Nederland vielen overwegend onder de categorie 'normaal' van Rijkswaterstaat. Binnen deze categorie vallen op veel plaatsen het vollopen van de uiterwaarden. Hier en daar en tijdens korte perioden was sprake van een 'verhoogde waterstand'. Zoals in de IJssel bijvoorbeeld. 

 

 

 

 

 

 

Op de foto’s de Waal bij Vuren-Herwijnen op zondag 17 december (bovenste foto). En op dezelfde dag de Brakelse Benedenwaarden langs de Waal en in de Afgedamde Maas staande bomen aan de kant van Loevestein. Deze laatste foto is te vergelijken met de onderstaande foto.

 

Zie voor meer informatie over actuele) waterstanden onder meer NOS Teletekst pagina 720 en www.rws.nl.

 

 

 

Dit jaar over het algemeen gemiddelde waterstanden in de grote rivieren. Geen extreme lage waterstanden zoals in 2015 en 2016. En geen hogere waterstanden waarbij het rivierwater van de grote rivieren tegen de dijken kwam te staan. Tot de tweede helft van december. Grote neerslaghoeveelheden in het stroomgebieden van Rijn en Maas zorgen voor stijgende waterstanden in Nederland.

 

Op woensdag 12 december was de waterstand gemiddeld voor de tijd van het jaar; circa 10.00 meter boven NAP bij Lobith. De foto’s geven een beeld van de omstandigheden op woensdag 12 december in de omgeving Gorinchem-Woudrichem- Loevestein. Winterse landschappen op de uiterwaarden en gemiddelde waterstanden. Vanaf 14 december 2017 stijgen de waterstanden in Nederland aanzienlijk en snel.

 

 
Op vrijdagochtend 15 december was de waterstand bij Lobith al gestegen naar 12.20 meter. De komende dagen komt daar in Lobith nog een meter bij. Zo zijn de voorspellingen. De hogere waterstanden bij Lobith geven aan dat de waterstanden stroomafwaarts aanzienlijk zullen stijgen. Deze stijgingen zijn stroomafwaarts over het algemeen minder dan de genoemde veranderingen van de waterstanden bij Lobith. Dit komt onder anderen door de aftakkingen van IJssel en Nederrijn.

Het zijn wel waterstanden waarbij de uiterwaarden grotendeels zullen overstromen. Veelal zal het rivierwater tegen de rivierdijken komen staan. De hogere waterstanden gelden voor zowel Rijn, Waal, Nederrijn, Lek en  IJssel. De Maas heeft eveneens te maken met hogere waterstanden door de aanzienlijke neerslag in Frankrijk, België en Nederland.

In de kleinere rivieren zijn de waterstanden eveneens gestegen door de aanzienlijke neerslaghoeveelheden in Nederland en aangrenzende landen.

Wandelen en fietsen in de uiterwaarden van de rivieren is bij dergelijke omstandigheden niet mogelijk. Enkele voorbeelden: In de Brabantse Biesbosch zullen fietsroutes in het centrale deel van Noordwaard waarschijnlijk niet toegankelijk zijn. De Groesplaat tussen Woudrichem en Sleeuwijk overstroomt grotendeels. Het Munnikenland komt voor een deel onder water te staan.

In de Brabantse Biesbosch functioneert de Noordwaard als gebied voor overtollig rivierwater dat vanaf de Nieuwe Merwede de Brabantse Biesbosch instroomt. Rivierwater vanuit de Waal stroomt bij de hogere waterstanden het Munnikenland in. Beide gebieden zijn de afgelopen jaren ingericht in het kader van het  projectenprogramma Ruimte voor de Rivier.

Het zijn wel omstandigheden om de komende dagen vanaf de dijken zelf te kunnen zien welke effecten de hogere waterstanden hebben. De waterstanden zijn niet dusdanig hoog dat genoemde gebieden onbereikbaar worden. De Brabantse Biesbosch blijft bereikbaar. Slot Loevestein zal eveneens bereikbaar blijven. De meeste veerverbindingen zullen nog functioneren. De rivierenlandschappen zullen er wel compleet anders uitzien.

De weersvoorspellingen geven de komende dagen beperkte neerslaghoeveelheden aan in de stroomgebieden van de Rijn en van de Maas. Na een week zullen de waterstanden naar alle waarschijnlijkheid weer snel zakken.

 

Informatie bij foto's 

Op de eerste foto een winters Munnikenland met verder weg Slot Loevestein

Op de tweede foto een besneeuwde Groesplaat met grazende paarden. Aan de overkant van de rivier is onder meer de hoge kerktoren van Gorinchem te zien.  

 

______________________________© hn -15 december 2017 ___________________________ 

 

 

In mei van dit jaar is vanuit het nieuwe Windpark Gemini gestart met de productie van elektriciteit. Het gaat om een enorm windmolenpark met in totaal 150 grote windturbines. De windmolens staan in een windrijke omgeving ongeveer 80 km uit de kust van Groningen. In een gebied met een waterdiepte van enkele tientallen meters. Bij de aanleg van dit park zijn grote speciale en geavanceerde schepen gebruikt die plaatsing, opbouw, en bekabeling van de windturbines mogelijk maken. 

Het Gemini Windpark heeft een elektriciteitsproductie van maar liefst 600 MW. Dit is een productie die vergeleken kan worden met de productiecapaciteit van een middelgrote conventionele elektriciteitscentrale. De elektriciteit voorziet 1,5 miljoen mensen in Nederland thuis van stroom (785 duizend huishoudens/woningen). Het gaat hierbij om gemiddelden. Waait het niet of nauwelijks dan is de stroomopwekking laag. Waait het hard dan ligt de productie aanzienlijk hoger. Bij een stevige wind kan de stroomproductie zomaar 50% hoger liggen. De uitstoot van CO2 wordt met 1,25 miljoen ton per jaar verminderd.
 
Grote windenergieprojecten worden op het ogenblik en in de nabije toekomst vooral voor de Nederlandse kust en verder op zee uitgevoerd. Dit heeft met de hoeveelheid beschikbare ruimte en met de hogere stroomopbrengst door meer wind op zee te maken. Een viertal grote projecten worden op korte termijn aangepakt en uitgevoerd. Twee projecten in het zuidelijk deel van de Hollandse kustwateren en twee projecten in het noordelijk deel van de Hollandse kustwateren. De expertise die opgebouwd is bij de aanleg van Windpark Gemini is daarbij bruikbaar en onmisbaar. De vier projecten hebben ieder een productiecapaciteit van ongeveer 700 MW. Totaal gaat het om circa 2800 MW. Schone en duurzame energie. De geplande windparken leveren stroom die anders door vier middelgrote, met fossiele brandstoffen gestookte conventionele elektriciteitscentrales geleverd moet worden.

Windparken worden niet alleen in het  Nederlandse deel van de Noordzee aangelegd. Denemarken, België, Duitsland en Verenigd Koninkrijk van Groot Brittannië en Noord-Ierland voeren vergelijkbare projecten uit. Groot voordeel van de Noordzee is de geringe diepte van de zee. In omvangrijke gebieden blijft de diepte beperkt tot enkele tientallen meters. De projecten kunnen met steeds minder subsidiegelden worden gerealiseerd. Verwacht wordt dat op korte termijn projecten zonder overheidssubsidies uitgevoerd kunnen worden. Binnen afzienbare tijd zullen substantiële percentages van de energievoorziening door windturbines geleverd worden. De Noordzee-regio zal in de stroomproductie met windturbines een snelle groei te zien geven.

   
De bouw van grote windturbines vind in Nederland vooral in de windrijke gebieden in de kustwateren en verder op zee plaats. Delta- en riviergebieden worden grotendeels ontzien. De productie van schone en duurzame energie met de windparken heeft positieve gevolgen voor de luchtkwaliteit in Nederland en tot over de grenzen. Nederland profiteert van de productie van schone en duurzame energie in andere landen in de Noordzee-regio. Omgekeerd geldt dat andere landen profiteren van de schone en duurzame productie van de Nederlandse windturbines. 

 

Tijdelijke opslag schone en duurzame energie - een opinie
In de nabije toekomst zal de tijdelijke opslag van duurzame energie een belangrijke rol gaan spelen. De hoeveelheid aan (gemiddelde) productiecapaciteit neemt snel toe en is nu al substantieel in de energievoorziening te noemen. Het voorbeeld van de windparken in de Noordzee-regio maakt dit duidelijk. 

Twee situaties in de energievoorziening zijn binnen een tijdsbestek van enkele jaren denkbaar. Er kan in een tijdsperiode van enkele dagen of enkele weken veel te weinig of er kan juist zeer veel schone en duurzame energie geproduceerd worden. Deze tijdsperiode kan zelfs meerdere weken aanhouden. De twee scenario's kunnen als volgt kort omschreven worden.

Tijdens bewolkte en windstille dagen staan de windmolens stil en de zonnepanelen leveren weinig elektriciteit. Bovendien kan er al lange tijd sprake van droogte zijn, waardoor waterkrachtcentrales in de rivieren geen of weinig energie kunnen leveren. Smogvorming in de stedelijke gebieden is aanzienlijk. Gebruik van een grote hoeveelheid schone en duurzame energie is tijdens dergelijke omstandigheden wenselijk en zinvol. Beter gezegd noodzakelijk. De gewenste hoeveelheid schone en duurzame energie is niet voorhanden. 

De andere situatie is de volgende. Een aantal zonnige dagen waarbij het tevens stevig waait in de windparken in de wijde omgeving. Bovendien kunnen de waterkrachtcentrales in de rivieren door de hoge waterstanden volop elektriciteit leveren. De gemiddelde waarden voor de productiecapaciteit kunnen door de gunstige omstandigheden gemakkelijk met 50% overschreden worden; 10.000 MW wordt dan 15.000 MW. Schone en duurzame energie kan volop geproduceerd worden, maar niet of maar gedeeltelijk aan het elektriciteitsnet geleverd worden. Het elektriciteitsnet heeft in een dergelijke periode te maken met een aanzienlijk overschot aan elektriciteit. Windmolens stilzetten, het rivierwater ongebruikt langs de waterkrachtcentrales laten lopen en de zonne-energie geleverd door de zonnepanelen ongebruikt laten? Dit betekent een verspilling van schone en duurzame energie.

Tijdelijke opslag van een 'teveel' aan schone en duurzame energie is belangrijk. Alle accu's van de elektrische auto's en fietsen opladen kan extra vraag naar elektriciteit geven. Of deze afstemming tussen vraag en aanbod goed zal verlopen is niet precies te voorspellen. Beperken van de elektriciteitsproductie door de conventionele elektriciteitscentrales zal niet altijd mogelijk zijn. Bovendien worden problemen die ontstaan bij een tekort aan schone en duurzame energie er niet mee opgelost.

Zelf zie ik de beste mogelijkheden in de opslag van een tijdelijk teveel aan schone en duurzame energie in de vorm van (opgepompt) water in grote spaarbekkens gelegen op 50 meter tot enkele honderden meters boven zeeniveau. De energie kan daarna in gecontroleerde hoeveelheden en op gewenste tijdstippen worden vrijgemaakt met behulp van waterkracht. Dit zal niet in het vlakke en dichtbevolkte Nederland, maar wel op een aantal plaatsen in de omgeving van de Noordzee plaats moeten vinden. Zoveel mogelijk de natuurlijke gesteldheid en de aanwezige hoogteverschillen van de landschappen benutten biedt waarschijnlijk de beste en minst kostbare mogelijkheden en oplossingen. Tijdelijke opslag van de waterkracht en het transport van de elektriciteit kost een niet te onderschatte percentage van de energie. Energie die anders echter verloren zou gaan. Met deze werkwijze blijft de geproduceerde elektriciteit wel schoon en duurzaam. Het 'overschot' aan energie wordt tijdelijk opgeslagen en kan gebruikt worden voor situaties wanneer er een tekort aan schone en duurzame energie is.

 

Lees meer over schone en duurzame energie >> Klimaatakkoord Parijs en >> Waterkracht

 

 

 

 

Het eerste onderwerp op deze webpagina is Winter Fietstochten. Impressies van vier fietstochten. Twee fietstochten naar en in de Brabantse Biesbosch. Op 17 en 19 januari 2017. En twee tochten langs rivieren op zoek naar (schaats)ijs met schaatsers. Op 21 en 22 januari. 

Op de vier onderstaande foto's worden op de eerste twee foto's de grote grazers in de Brabantse Biesbosch bijgevoerd. De kleine paarden en de waterbuffels. De rede is dat veel land al meerdere dagen onder water staat vanwege de hoge getijden en de stormachtige winden langs de kust. Deze omstandigheden deden zich vorige week voor. Tot ver in de delta zijn vrij onverwacht hogere waterstanden opgetreden. 

Twee dagen later ziet het gebied er heel anders uit. Geen mist maar zon. En het water is verder gezakt naar gemiddelde waarden. 

Lees verder >> Winter Fietstochten