Impressies van een aantal winterse fietstochten

Op deze webpagina impressies van een aantal winterse fietstochten. Bij gunstige weersomstandigheden zijn fietstochten in de winter goed mogelijk. Winterse Rivierlandschappen zijn in de winter duidelijk anders dan in andere jaargetijden en kunnen zeer fraai zijn. Soms zijn er onverwachte bevindingen zoals hogere waterstanden in de Brabantse Biesbosch of zijn er kleurrijke panorama's met schaatsers op de uiterwaarden.

Winter Fietstochten Biesbosch

Fietstocht dinsdag 17 januari

Bij de start van de fietstocht van Gorinchem naar en in de Brabantse Biesbosch is en blijft het de vraag of de mistige omstandigheden zullen verbeteren. Jammer genoeg gebeurt dit niet op dinsdag 17 januari. De temperatuur is de hele tocht enkele graden boven nul. De wind is zo goed als afwezig. Dat is gunstig voor de gevoelstemperatuur.

Op de tocht volg ik grotendeels de Fietstocht Galeiweg in de Brabantse Biesbosch. Zie voor een beschrijving van deze fietstocht de pagina Brabantse Biesbosch en de sub-pagina Fietstocht Galeiweg op de website.

In de Brabantse Biesbosch hebben de hoge waterstanden op zee in combinatie met de harde wind van de afgelopen week tot in de Biesbosch duidelijk zichtbare sporen achtergelaten. Ook hier waren er hogere waterstanden. De lokale wegen en fietspaden zijn gedeeltelijk overstroomd geweest. Op een aantal plaatsen liggen rietresten. De hogere waterstanden in de tweede week van januari zijn des te meer opmerkelijk omdat de waterafvoer en de waterstanden in de grote rivieren zeer laag zijn. Al maanden lang.

In de Brabantse Biesbosch vormen hogere waterstanden vanuit zee en/of door een grote rivierwaterafvoer op zich geen echt probleem. Het gebied is er recent helemaal voor ingericht en functioneert juist als een groot buffergebied voor een teveel aan water. De waterstanden in de wijde omgeving worden door de nieuwe inrichting van de Brabantse Biesbosch gunstig beïnvloed.
De boerderijen, stallen en andere bedrijfsgebouwen staan in het gebied op terpen en blijven gevrijwaard voor een teveel aan water.

De grote grazers die als een soort onderhoudshoveniers in het gebied rondlopen, hebben de afgelopen dagen te weinig voedsel in de vorm van gras en dergelijke kunnen vinden vanwege het vele water. Ze worden bijgevoerd. Ze staan rondom de grote balen hooi uitgebreid te eten. De buffels en hooglanders zijn herkauwers. Ze staan met een blik op oneindig verderop minutenlang te kauwen. Ze nemen alle tijd. Een voor een gaan de buffels drinken.

De waterbuffels zijn zeer behendig om een spekgladde dijk af en op te lopen. Bij het naar beneden lopen laten ze zich stap voor stap rustig stukje voor stukje op de voorpoten naar beneden glijden. Nadat de ene hoef niet meer wegglijdt zetten ze voorzichtig de volgende kleine stap met de andere voorpoot naar beneden. Bij het naar boven klauteren komt het vooral op de achterpoten aan. Met de hoeven zetten zich schrap in de zompige klei. Ze werken zich voorzichtig maar krachtig omhoog langs het talud.

Het is een boeiend schouwspel om de waterbuffels, de Schotse hooglanders en de kleine paarden rondom de balen hooi te zien. Tegelijkertijd met elkaar eten doen ze niet. Ze wachten groepsgewijs hun beurt af. Het levert een aantal bijzondere foto’s op.

Op de terugweg worden even verderop een groep kleine paarden bijgevoerd. Ze staan in de mist op een rustig plek rond een baal hooi. Ze zijn tevreden over het extra voedsel. De maaltijd is voor de beesten een prettig sociaal gebeuren.

Op de terugweg is de mist weer dichter geworden. Op de Boven Merwede vaart een duwboot in dichte mist stroomopwaarts. De schepen kunnen al maanden niet maximaal geladen worden vanwege de zeer lage waterstanden.

Fietstocht donderdag 19 januari
De weersomstandigheden zijn aantrekkelijker als afgelopen dinsdag. Zonnig. Het is wel zeer fris. Aan het begin van de fietstocht ligt de temperatuur enkele graden onder nul. Na een paar uur is de temperatuur iets boven nul. De wind is zwak. De gevoelstemperatuur in de zon en bij weinig wind is met de op het weer afgestemde fietskleding betrekkelijk aangenaam.

Langs de Boven Merwede ontdoet de fabriek met het continue productieproces voor melkpoeder zich van de nodige stoom/waterdamp. Dit geeft in de zon bij de lage temperaturen een boeiend panorama.

In de Brabantse Biesbosch volg ik min of meer dezelfde route als dinsdag – de Galeiweg en terug langs de Merwede. De omstandigheden zijn compleet anders nu. Het overtollige water is goeddeels verdwenen. De watergeulen zijn weer zichtbaar geworden. En de omgeving ziet er echt winters uit. Met hier en daar wat lichte rijp. En bevroren geulen en waterplassen. In combinatie met de zon levert het aangename en boeiende winterlandschappen op.

De ijsvorming is nog beperkt. In de grotere watergeulen zwemmen de watervogels nog rustig heen en weer. Soms zwemmen ze door een dun laagje ijs.

De grote grazers moeten waarschijnlijk weer zelf hun kostje bij elkaar vergaren. De balen hooi zijn opgegeten. De beesten lopen rond op een uitgestrekt terrein met kort gras. De drassige omstandigheden zijn in de twee tussen liggende dagen verdwenen. De ondergrond is grotendeels bevroren.

Op de terugweg langs de Nieuwe Merwede staat er een zwakke tot matige wind tegen. Het zicht is meer dan 10 km. De lucht is kraakhelder.

Enkele aanvullende gegevens fietstochten

Afstand beide tochten is circa 45 km. Vertrek- en aankomstplaats Gorinchem.
Op beide tochten is in de Brabantse Biesbosch in grote lijnen de Fietstocht Galeiweg afgelegd. De lengte van de fietstocht via de fietsknooppunten is een kleine 30 kilometer. De fietstocht heeft als vertrek- en aankomstplaats de aanlegplaats van de veerpont in Werkendam. De veerdienst wordt het hele jaar onderhouden tussen Gorinchem-Werkendam-Hardinxveld-Giessendam-Gorinchem. Combinaties met treinverbindingen zijn vrij eenvoudig te maken. Zie voor meer informatie de webpagina Brabantse Biesbosch/sub-pagina Fietstocht Galeiweg.

Een rustpauze met iets te drinken/eten in een horecagelegenheid is in de winter onder meer mogelijk in Werkendam en Gorinchem, buurtschap Spieringsluis bij de Spieringsluis en op het Biesbosch MuseumEiland. Raadpleeg voor zekerheid van locaties en openingstijden de websites op internet.

Aandachtspunt fietstochten bij hogere waterstanden

Voor fietsers in de lagere delen van de Biesbosch is 2.00 meter boven NAP bij Werkendam (aan de kant van de Nieuwe Merwede) een kritische grens om tijdens fietstochten rekening mee te houden. Staat of komt het rivierwaterpeil van de Nieuwe Merwede in de buurt van deze waterstand dan is het opletten op de lager gelegen lokale verkeerswegen en fietspaden. Deze kunnen onder water staan of komen te staan.

De doorgaande verkeerswegen tussen Werkendam-Veerpont Kop van ‘t Land-Spieringsluis-Biesbosch Museum Eiland-Werkendam en enkele wegen over dijken liggen aanmerkelijk hoger. Deze laatste worden ook gebruikt om de boerderijen bereikbaar te houden. Op deze hoger gelegen wegen en fietspaden kan bij hogere waterstanden gefietst blijven worden.

Zie voor de waterstanden en de uren van hoog- en laag water bijvoorbeeld NOS Teletekst, pagina 720. 'Werkendam-bu' staat hierop als meetstation met de gegevens van de waterstanden vermeld. De waterstanden fluctueren bij deze plaats onder normale omstandigheden een aantal decimeters gedurende de dag, vanwege de eb- en vloedwerking die optreedt.

De peilschaal voor waterstanden staat op een aantal brugpijlers aangegeven. De kritische grens voor het gebied valt voor fietsers op het fietspad extra op. Deze staat zichtbaar op de zijkant van de pijler.

Boven de waterstand van twee meter stroomt rivierwater vanuit de Nieuwe Merwede ten zuiden van Werkendam het omvangrijke ontpolderde gebied van de Noordwaard in. Bij en boven deze waterstand kan het rivierwater verder stromen naar het zuidelijke gedeelte van de Brabantse Biesbosch. En verder naar Amer, Bergsche Maas en Hollands Diep.

Een stroming in tegengestelde richting - vanuit zuidelijke richtingen en/of vanuit de voormalige polder Hardenhoek - de Biesbosch in, is eveneens denkbaar en mogelijk. Van deze laatste waterstroming is, gezien de zeer geringe rivierwaterafvoer, de afgelopen dagen waarschijnlijk sprake geweest.

Fietstochten langs de rivieren op zoek naar (schaats)ijs met schaatsers

In dezelfde week worden nog twee winterse fietstochten gemaakt. Met de vorst in de nacht en temperaturen die overdag maar enkele uren een paar graden boven nul komen zal er hier en daar toch wel wat ijs liggen. Niet op de rivieren, maar langs de rivieren kan op een aantal plaatsen mogelijk al geschaatst worden. De fietstochten zijn gemaakt op zaterdagmiddag 21 en zondag 22 januari. Met zonnige weersomstandigheden bij temperaturen rond het vriespunt.

Winter Fietstocht langs Boven Merwede, Waal en Maas

Op zaterdagmiddag met het mooie weer een fietstocht van enkele uren. Het wordt de korte variant van de Fietstocht Rivierengebied. Met een oversteek met de autoveerpont Herwijnen-Brakel en een route via Slot Loevestein. Maar zonder de overtocht met de veerpont Woudrichem-Gorinchem. Een fietstocht met een lengte van circa 40 km.

De natuurijsbaan op de uiterwaarden tussen Vuren en Herwijnen is een verrassing. Het is ongetwijfeld de kleinste ijsbaan in de wijde omgeving. Op een waterplas van enkele tientallen vierkante meters spelen twee schaatsers een spelletje ijshockey. Rivier de Waal met containerschip en de veerpont Herwijnen-Brakel verder weg, vormen het achtergrond decor op de foto.

Na de overtocht met de veerpont blijkt in de omgeving van Brakel op een ijsbaantje uit de zon, geschaatst te kunnen worden.

De tocht via het fietspad naar Slot Loevestein is vanaf najaar 2016 eenvoudig te maken. Vanaf Brakel eerst het fietspad over de dijk volgen. Bij de brede Wakkere Dijk naar beneden en via de Brakelse Benedenwaarden en het Munnikenland naar Loevestein. Op het door het Munnikenland slingerende weggetje is eerst de kerktoren en de molen van Woudrichem in de verte te zien. Vervolgens komt Slot Loevestein dichterbij. De slotgracht is voorzien van een laagje ijs. Samen met de laagstaande zon geeft het wat later op de dag een mooi winters plaatje.

Vanaf Loevestein wordt de fietstocht vervolgd langs de Afgedamde Maas. Voor de veerpont Woudrichem-Gorinchem ben ik aan de late kant. Via de brug bij de sluis in Poederoijen (Andel) fiets ik richting Woudrichem en vervolgens via de dijk en de Merwedebrug terug naar Gorinchem.

Tip bereikbaarheid Slot Loevestein

In het winterseizoen vaart er geen reguliere veerdienst tussen Gorinchem en Slot Loevestein. Tijdens de openingstijden van Slot Loevestein vaart in het winterseizoen wel de watertaxi tussen Gorinchem en Loevestein voor voordelige tarieven. Fiets en/of wandelschoenen meenemen geen probleem. Vooraf aanmelden is wel noodzakelijk. Zie voor meer informatie de websites van de Veerdienst Riveer en Slot Loevestein.

Winter Fietstocht Linge-Lek-Linge

Zondag een stevige fietstocht. Vertrek is rond tien uur. In de nacht zijn de temperaturen flink onderuit gegaan. De temperatuur ligt ook in de ochtend nog een aantal graden onder nul. Maar het is zonnig en windstil. De wegen en fietspaden zijn met de droge lucht goed te fietsen. het wordt onder meer een fietstocht langs de rivieren Linge en Lek. De totale afstand van de tocht is ongeveer 70 km.

Het eerst stuk is langs het Merwedekanaal van Gorinchem richting Arkel. Er is onverwachts veel ijs op het kanaal.
Op de ijsbaan in Arkel ligt prachtig mooi ijs. De locatie van de ijsbaan is modern pittoresk te noemen. Een ondergelopen stuk weiland onderaan de dijk en grenzend aan de Linge. De eerste schaatsers draaien hun rondjes. Ouders trekken kinderen op sleetjes zwierig met zich mee. Het zal zeker drukker worden in de loop van de dag.

De volgende plaats is Ameide aan de Lek. Van Arkel fiets ik langs een stevig bevroren Merwedekanaal met ijsschotsen naar Meerkerk en vervolgens over de Zouwendijk naar Ameide.

Zicht op de Oude Zederik is er vanaf de dijk niet. Wel zijn de uitgestrekte rietvelden en enkele bevroren slootjes te zien. Op de Oude Zederik wordt al geschaatst. Er ligt een prachtige ijsvloer.

Vanaf Ameide wordt de fietstocht vervolgd over de dijk langs de Lek via Lexmond en Vianen en naar Everdingen. Een lang maar mooi traject over de dijk langs de Lek met uitgestrekte uiterwaarden. Bij Vianen liggen meerdere grote verkeersbruggen over de rivier. Ze zijn van veraf te zien.

Het stuw- en sluizencomplex bij Hagestein is een kunstwerk voor waterverkeer en waterbeheer dat van ver weg opvalt. De vizierschuiven staan stevig naar beneden. Er wordt weinig water doorgelaten.

Even later varen twee binnenvaartschepen door een dun laagje ijs. Ze varen van de sluis stroomopwaarts richting Wijk bij Duurstede. In de nevengeul bij Everdingen kraakt het dikkere ijs door de waterbewegingen die de schepen veroorzaken.

In de omgeving van Everdingen is in het uiterwaardengebied een waterplas van aanzienlijke afmetingen. Met mooi schaatsijs. Jong en oud uit de nabije omgeving maken gebruik van deze buitenkans.

Van Everdingen wordt de tocht vervolgd over de Diefdijk richting de rivier de Linge bij Leerdam/Asperen. Het is een dijk die onverwacht hoog in het landschap ligt, te midden van een vlak landschap zonder rivieren.

De Diefdijk is een eeuwenoude waterkering die nog steeds als zodanig wordt onderhouden en beheerd. In Leerdam/Asperen sluit de Diefdijk aan op de Zuiderlingedijk en vervolgens op de Lingedijk langs de Linge richting Gorinchem. De Diefdijk en de aansluitende dijken moeten voorkomen dat bij grote overstromingscalamiteiten het gehele gebied tussen de grote rivieren zou kunnen overstromen. Van de omgeving van het Pannerdenskanaal aan de oostrand van de Betuwe tot aan Kinderdijk aan de westrand van de Alblasserwaard.

Bij de keersluis in Asperen ligt op de Linge een dun laagje ijs. Op de Linge kan de komende dagen nog niet geschaatst worden. Het ijs is dun en zal bovendien de komende dagen kapot gevaren worden door binnenvaartschepen.