MERWEDE BIJ GORINCHEM - LASTIG VAARWATER


De Merwede bij Gorinchem is één van de drukst bevaren rivieren in Nederland. De benaming van dit riviergedeelte is in feite de Boven Merwede. Hiermee wordt een onderscheid aangebracht met de Beneden Merwede en de Nieuwe Merwede. De Boven Merwede splitst zich enkele kilometers stroomafwaarts van Gorinchem, na de verkeersbrug van de A27, tussen Boven-Hardinxveld en Werkendam. De Beneden Merwede stroomt richting Dordrecht verder en de Nieuwe Merwede stroomt noordelijk van de Brabantse Biesbosch langs, richting de Moerdijk en het Hollandsdiep.

Enkele kilometers stroomopwaarts van Gorinchem ligt een andere belangrijke splitsing van vaarwateren. Bij Woudrichem komen Maas en Waal bij elkaar en stromen verder als de Boven Merwede richting Gorinchem. In tegenstelling tot de Waal is de Maas bij Woudrichem al meer dan honderd jaar geen vrij afstromende rivier meer. De oude rivierstroom loopt nu van de Bergse Maas bij Heusden als Andelse Maas naar Andel, om na de sluis bij Andel verder te gaan als Afgedamde Maas naar de Merwede bij Woudrichem.

De Boven Merwede heeft een lengte van in totaal ruim negen kilometer. Met de kilometerraaiaanduidingen ligt de rivier tussen kilometerpaal 952 bij Woudrichem en kilometerpaal 962 bij Boven-Hardinxveld. De verkeersbrug ligt enkele honderden meters stroomopwaarts van kilometerpaal 957. De brug ligt dus precies tussen de twee genoemde splitsingen van vaarwegen in. De Boven Merwede en aansluitende vaarwateren staan aangegeven op Waterkaart Grote Rivieren Midden (K)

De Merwede heeft over het algemeen een intensief scheepvaartverkeer. Talrijke binnenvaartschepen varen tussen het havengebied van Rotterdam over de Beneden Merwede stroomopwaarts in oostelijke richting, en verder over Boven Merwede en Waal naar diverse bestemmingen in hoofdzakelijk Nederland of Duitsland. Een zuidwaartse route over de Maas bij Woudrichem behoort eveneens tot de mogelijkheden. Daarnaast varen veel binnenvaartschepen over de Nieuwe Merwede naar de Waal en vice versa. Ook deze schepen varen zonder uitzondering over het stuk Boven Merwede.





Aansluitend op de grote rivieren is bij Gorinchem het knooppunt van vaarwateren tussen het Merwedekanaal en de Boven Merwede. Het Merwedekanaal (bezuiden de Lek) is het kanaal tussen de Lek bij Vianen en de Boven Merwede bij Gorinchem. Het kanaal met een lengte van ruim twintig kilometer heeft een belangrijke functie voor zowel de beroepsvaart als voor de recreatievaart.

Minder druk bevaren maar toch belangrijk om te vermelden is de rivier de Linge. Deze relatief kleine rivier is van Gorinchem tot Geldermalsen voor zowel binnenvaartschepen als voor pleziervaartuigen te bevaren. In de zomermaanden is de recreatievaart aanzienlijk. De rivier wordt bezocht met pleziervaartuigen vanaf de grote rivieren en vanaf het Merwedekanaal. Recreatievaart is er ook vanuit de jachthavens gelegen aan de Linge richting het Merwedekanaal en de grote rivieren en vice versa.





De verbinding tussen het Merwedekanaal/Linge en de Boven Merwede is voor de recreatievaart op twee manieren mogelijk in Gorinchem. Kleine boten met een beperkte kruiphoogte kunnen van de Jachtensluis in de Lingehaven gebruik maken. Dit sluisje komt via de tweede voorhaven op de Boven Merwede uit. Deze haven is de vertrek- en aankomstplaats van diverse veerboten van de Veerdienst Gorinchem.

De grotere pleziervaartuigen moeten schutten in de Grote Merwedesluis. Deze sluis wordt gebruikt door de binnenvaartschepen en komt via de eerste voorhaven op de Boven Merwede uit. In deze voorhaven zijn wachtsteigers ten behoeve van de sluis. Verder is er een jachthaven gesitueerd en kunnen een beperkt aantal binnenvaartschepen voor enkele dagen of korter aanmeren.
 
De volledige tekst is weergegeven in het basisdocument "Merwede bij Gorinchem - Knooppunt van vaarwegen - Tips voor kanovaarders".  In de tekst wordt nader ingegaan op de omstandigheden waar de recreatievaart mee te maken heeft bij het varen over de Boven Merwede. Vooral zijn aspecten belicht die van belang zijn voor de vaarroutes tussen het Merwedekanaal/Linge en de Boven Merwede en verder stroomopwaarts naar de Maas of stroomafwaarts naar de Nieuwe Merwede. De tekst is geïllustreerd met een groot aantal foto's.

Tips voor kanoërs
Tijdens een kanotocht betekent het gedeelte over de Boven Merwede veelal een ongewenste hindernis. Te drukke scheepvaart, sterke stroming en slechte weersomstandigheden zijn redenen om niet over de Boven Merwede te willen kanoën. Dat is begrijpelijk maar geeft een beperking. Van Midden-Nederland naar Zuid-Nederland of naar en in de Biesbosch peddelen kunnen mooie kanotochten betekenen. Een goede oplossing voor dit probleem zijn de veerboten. Met de (draagbare) kano kan op de veerboten als passagier vanuit Gorinchem naar Woudrichem of naar Werkendam mee gevaren worden. De geschetste oplossing geldt eveneens in omgekeerde richting; van Woudrichem en van Werkendam naar Gorinchem.
Het is een oplossing die een toelichting nodig heeft; zie hierna.
 


Op het traject van Midden-Nederland naar Zuid-Nederland bevinden zich in de omgeving van Gorinchem enkele campings aan het water. Er is een camping bij kilometerbordje 7.5 aan het Merwedekanaal in Lexmond. In Woudrichem is een camping in de buurt van de aanlegplaats van de veerpont. De loopafstand bedraagt circa 300 meter.

In de Lingenhaven kan bij de in- en uitstapplaats voor kano’s, de kano uit het water worden gehaald. Deze plaats bevindt zich achter de wachtsteiger van de Jachtensluis. Vlakbij de toegang tot de schutsluis. Nadat de kano een stenen trap is opgedragen is de afstand naar de veerpont bij de aanlegsteigers aan de Buiten de Waterpoort circa 100 meter lopen. In Woudrichem kan de kano in het water gelegd worden bij de passantensteiger vlakbij de aanlegplaats van de veerpont. Men bevindt zich dan al aan de Maas.

In Werkendam zijn de omstandigheden minder makkelijk. Om de kano aan de kant van de Biesbosch in het water te kunnen leggen heeft men sowieso een kanokarretje nodig. De afstand van de aanlegplaats van de veerboot in Werkendam naar de Biesboschsluis is circa 2 km. In de nabijheid van de sluis bevinden enkele jachthavens  met diverse faciliteiten.

De Veerdienst Gorinchem gebruikt verschillende veerponten. Op de ene veerpont is het makkelijker om een kano mee te nemen naar Woudrichem of Werkendam, dan op een andere. Daarnaast wisselt het aantal passagiers op de veerponten. Het kan zeer druk zijn met fietsers in verband met schooltijden of door een mooie zonnige dag in het zomerseizoen.

Gebruik maken van de veerpont als passagier met een kajak of kano geeft geen voorrang. Denk zelf ook aan de hanteerbaarheid van het vaartuig; goed draagbaar en/of verrijdbaar op een kanokarretje. Soms zal men bij grote drukte moeten wachten op een volgende vertrek. "De kapitein van de veerboot beslist" is de stelregel waar men mee te maken heeft.

De Veerdienst Gorinchem biedt voor niet-regulier transport vervoersmogelijkheden aan met de veertaxi's. Deze veertaxi's zijn bijvoorbeeld bedoeld om op tijdstippen te kunnen overvaren buiten de vaste vaartijden, zoals 's avonds. De veertaxi's varen ook naar plaatsen waar de veerponten niet aanleggen. Voor deze veertaxi's wordt het concept van vervoer op maat gehanteerd. De tarieven zijn hoger. Van deze veertaxi's wordt over het algemeen door meerdere personen gelijktijdig gebruik gemaakt. Er zijn kleine en grote veertaxi's.
Zie voor informatie over de veerboten en de veertaxi's de website "www.veerdienstgorinchem.nl".



Met belangstelling neem ik kennis van positieve, maar ook van mogelijke negatieve ervaringen die kanoërs hebben met het vervoer van de kano's en kajaks over de Merwede. Gebruik hiervoor s.v.p. het contactformulier op deze website.





________________________________ © hn - 2013 _____________________________