Fietstochten zonder Winterstop - Tips en Aandachtspunten



De dagtemperaturen  bevinden zich al meerdere weken in de dubbele cijfers. Tien graden en meer zijn temperaturen die verwacht worden in de herfst en in de lente. Niet in de winterperiode. Records worden gebroken in december 2015.  Het zijn temperaturen die zeker als de wind gering is en de zon schijnt, uitnodigen voor een korte of langere fietstocht.


Maar ook zonder dagen die te warm zijn voor de tijd van het jaar is fietsen tijdens het seizoen met de korte dagen op een aanzienlijk aantal dagen goed mogelijk. Belangrijk is om met een aantal punten rekening te houden. Dit kan ongewenste verrassingen voorkomen. Belangrijk punt is bijvoorbeeld: Kies bij voorkeur de dagen dat het niet vriest en niet glad is.


Hieronder volgen een aantal aandachtspunten en tips. Ze kunnen bijdragen aan een mooie fietstocht in het winterseizoen. Een fietstocht die toch net iets anders is dan een fietstocht in de andere seizoenen. Bijvoorbeeld zijn de landschappen in de winter compleet anders. Dit komt voor een belangrijk deel door het winterse daglicht. Daarnaast hebben de meeste bomen en struiken geen bladeren. Het geeft vergezichten die in de andere seizoenen niet te zien zijn.




Kies een dag met goede weersomstandigheden voor een fietstocht
In bijzondere gevallen komt het wel eens voor: Een sneeuwlandschap bij mooi zonnig en licht vriezend weer en een zo goed als droog wegdek. Veelal is de strooiwagen in de nacht en/of vroege ochtend dan al langs geweest.
Sneeuwval zorgt veelal voor minder gewenste omstandigheden zoals op de tweede foto is te zien; een mooi winterlandschap maar verraderlijk gladde omstandigheden.






In deze tekst wordt uitgegaan van omstandigheden met temperaturen boven nul en omstandigheden zonder gladde (opgevroren) natte weggedeelten. Vooral de gladde omstandigheden zijn niet ongevaarlijk en geven fietsen meer risico’s.
Geen winterse omstandigheden in de vorm van sneeuw en opgevroren weggedeelten, maar (natte) bladeren en modder op wegen en fietspaden kunnen echter een vergelijkbare en ongewenste gladheid geven. Extra opletten!

Wat zijn goede weersomstandigheden voor een fietstocht in de winter? Naast de temperatuur zijn de weersfactoren neerslag, wind en de factor zonneschijn belangrijk. Droge omstandigheden zijn zondermeer belangrijk. 
Veelal gaat het echter om combinaties van weersfactoren die een fietstocht al dan niet aangenaam maken. Fietsen bij 2 graden boven nul, zonder wind en met veel zonneschijn is veelal prettiger dan fietsen bij 10 graden Celsius, bewolkt weer met af en toe een buitje en een matige wind. Raadpleeg voor vertrek de bruikbare weerberichten en (bij twijfel) buienradar. Dit kan veelal ongewenste (natte) verrassingen voorkomen.

Er zijn enkele weerberichten speciaal voor fietsers. In deze weerberichten worden veelal de bovengenoemde weersfactoren samengevoegd tot een bruikbaar cijfer voor het fietsweer. Meestal aangeduid met de cijfers 1 tot en met 10 voor het fietsweer van de dag. Veelal worden tevens voorspellingen gegeven voor de komende dagen. Met de zoekterm ‘weersvoorspellingen fietsen’ en/of ‘fietsweerbericht’ zijn via internet enkele bruikbare websites met weersvoorspellingen te vinden.

Droog weer is een belangrijk punt, maar de wind moet ook niet te sterk zijn. Een matige wind is in feite veelal een maximum voor een rustige fietstocht. Dit is een windsterkte van maximaal 4 Bft. Voorkom de vergissing om met een volle matige wind in de rug lekker een eind weg te fietsen en in de namiddag tegen de toch wel sterke wind terug te moeten fietsen. Het kan zeker in de winterperiode behoorlijk tegenvallen.

Zonneschijn doet wonderen. Iedereen weet het. Fietsen met zonnig weer levert een wereld van verschil met fietsen tijdens bewolkte weersomstandigheden. Dit verschil is in de periode met een korte daglichtperiode nog opvallender. Zonneschijn geeft licht en warmte. Zonlicht maakt de omgeving lichter maar ook kleurrijker. De zonnewarmte komt bij lagere omgevingstemperaturen veelal goed van pas. 




Vooral in de weken rond de kortste dag van het jaar (21 december) zijn de dagen merkbaar kort. Het aantal uren met daglicht is beperkt. Zelfs op redelijk zonnige dagen begint het om 9.00 uur in de ochtend pas licht te worden en voor 16.00 uur in de middag begint het te schemeren. Bovendien kan het bij temperaturen onder nul in de nacht, 's ochtends glad zijn door opgevroren weggedeelten.
Bij de voorbereidingen van een fietstocht zijn dit aspecten om rekening mee te houden. 

De tijd van de zonsopgang en de zonsondergang is per dag eenvoudig op te zoeken. Zie bijvoorbeeld Teletekst pagina 218. Neem bij de zonsondergang ongeveer een uur marge. Dit voorkomt fietsen in de schemering van de namiddag. Neem bij temperaturen onder nul in de nachten, 's ochtends een marge van 1-2 uur. Bijvoorbeeld: Zonsopgang 8.30 uur, nachtvorst, oplopende temperaturen en mooie weersomstandigheden overdag, toch niet vroeger vertrekken dan 10.00 uur. 


Goede fietskleding belangrijk
Bij lagere temperaturen is het belangrijk om tijdens het fietsen niet teveel af te koelen. Denk daarbij vooral aan hoofd, handen en voeten. Muts, handschoenen en warm en waterbestendig schoeisel zijn onmisbaar. 
De kleding moet voldoende warmte bieden tegen afkoeling. De bovenkleding dient winddicht te zijn of slechts in geringe mate de wind door te laten. Fietskleding die ‘ademt’ heeft het voordeel dat transpiratie meer verdampt, naar de buitenlucht wordt afgevoerd en dat het lichaam droger en warmer blijft.

Zorg in ieder geval een regenbestendig jack en broek aan te hebben of in de fietstas als bagage mee te nemen. Dit voorkomt ongewenste natte kleding en afkoeling.

Bij de fietskleding is verstandig kleding te kiezen waarvan de kleuren niet in de omgeving opgaan. Duidelijk zichtbare kleding maakt een fietser voor de overige weggebruikers zichtbaarder. Reflecterend materiaal verhoogt de zichtbaarheid. Een felgekleurd hesje met reflectie kan altijd een oplossing bieden.


Fiets en fietsuitrusting
In de winterperiode gelden voor de fiets en fietsuitrusting min of meer dezelfde dingen als tijdens de andere seizoenen van het jaar. Remmen, banden, stuurinrichting, aandrijving en dergelijke moeten geen mankementen vertonen en in orde zijn. Toch zijn er wel enkele punten om extra op te letten.

Banden die niet al te smal zijn hebben de voorkeur. Ze geven veelal meer grip. Tevens zijn banden met voldoende profiel en banden die geschikt zijn voor de wat koudere weersomstandigheden gunstig. Vier-seizoenen-banden en winterbanden zijn voor fietsen al een aantal jaren te verkrijgen. Fietsbanden met extra veel profiel hebben het nadeel dat aan deze banden extra veel modder blijft vast zitten.
 
Goede fietsverlichting is belangrijk. De dagen zijn kort. De winterse weersomstandigheden kunnen slecht zicht geven. Het is belangrijk om gezien te worden in het verkeer.
Geen goede verlichting?! Led-fietsverlichting biedt een oplossing. Eenvoudige, losse lampjes zijn niet duur en zijn eenvoudig op de fiets te bevestigen.

Koudere weersomstandigheden verminderen de prestaties van accu’s. Voor fietsers met een elektrische trapondersteuning betekent dit dat de accu wat minder vermogen zal leveren en de duur van het accugebruik minder zal zijn.
Bij fietsverlichting op batterijen geldt dat verlichting die bij binnentemperaturen nog wel redelijk wat licht geeft, buiten bij lagere temperaturen te weinig licht kan geven. Niet te lang wachten met het vervangen van de batterijtjes!


Eten en drinken onderweg
Bij een korte fietstocht is het minder noodzakelijk om wat te eten en te drinken mee te nemen. Bij een langere fietstocht van meerdere uren ligt dit anders. Een thermosfles met warme koffie en/of thee is zeer bruikbaar op een winterse fietstocht. Met een boterham, een broodje of met een ‘tussendoortje’ doet dit wonderen voor de energiehuishouding.

Zijn de weersomstandigheden goed dan kan een fietspauze gehouden worden op een plaats waar men dit ’s zomers ook zou doen. Belangrijk is wel om afkoeling te voorkomen. Neem een wat kortere pauze, bij voorkeur uit de wind. Zorg voor een niet te koude ondergrond. Een zitkussentje dat geen vocht opneemt is een handig en nuttig attribuut in dit verband.

Een verwarmende mogelijkheid voor het winterseizoen is een horecagelegenheid onderweg. Op de meeste fietsroutes zullen er meerdere zijn. In de winterperiode kunnen de openingstijden anders en/of minder ruim zijn. Is het plan om onderweg of na afloop van de fietstocht wat te gaan eten en drinken in een horecagelegenheid dan kan het beste alvast voor de fietstocht het een en ander uitgezocht worden.


Pech onderweg
Denk verder aan de mogelijkheid van pech onderweg. Dit kan ook in de winter gebeuren. Een groot aantal reserveonderdelen en een uitgebreide set gereedschap zullen de meeste fietsers voor een dagtocht niet meenemen. Een lekke band is in de winter toch echt wel iets om rekening mee te houden. Reserve binnenband en reparatiespullen meenemen voor het repareren van een lekke band is verstandig.

Het is tegenwoordig mogelijk om gebruik te maken van een Pech Onderweg Servicedienst. Zeker voor fietsers met een E-bike kan dit een oplossing zijn. Zie voor meer informatie bijvoorbeeld de website nederlandfietsland.nl. FietsNed en de ANWB zijn organisaties met een servicedienst voor fietsers met pech onderweg.


Goede fietsroute voor een fietstocht kiezen is belangrijk
De ene fietsroute is de andere niet. Fietsroutes in bosrijke gebieden geven veel bescherming tegen gure weerselementen zoals wind. Nadeel kan echter zijn dat fietspaden door de bomen afgeschermd worden voor de (laagstaande) zon.

Maar ook in meer open gebieden zijn er duidelijke verschillen. Op deze website staan een aantal fietsroutes voor fietstochten langs rivieren en in waterrijke gebieden.  Bij de fietstochten in het rivierengebied van de grote rivieren Waal, Maas en Merwede zijn de weersinvloeden sterker dan bij fietstochten in het stroomgebied van de Linge. Het Linge landschap is kleinschaliger en de omgeving geeft meer beschutting. De factor wind zal fietsen niet snel onmogelijk maken. Een ander voordeel is bijvoorbeeld een treinverbinding met goed bereikbare stations en eenvoudig fietsvervoer met de trein.




Belangrijk punt om rekening mee te houden zijn de veerponten in de waterrijke gebieden. Een aantal voet- en fietsveren varen uitsluitend gedurende een lang zomerseizoen. En niet in de wintermaanden. Veerponten kunnen ook een aangepaste dienstregeling hebben. Bijvoorbeeld geen overtochten op de zondagen.


Tenslotte - extra aandacht aan de voorbereiding besteden
Fietstochten in het winterseizoen zijn op een aantal dagen in het seizoen mogelijk. Rekening houden met de weersomstandigheden is belangrijk. Extra aandacht aan de voorbereiding van de fietstocht besteden is zinvol. 



Zie voor meer informatie over fietstochten langs rivieren en in waterrijke gebieden de desbetreffende pagina’s op deze website.


Informatie bij foto's
foto 1: Brabantse Biesbosch bij avondlicht
foto 2: Een sneeuwvrij fietspad in een zonnig winterlandschap
foto 3: Besneeuwde dijk langs de Linge; mooi winterlandschap, maar fietsen geeft extra risico's
foto 4: Zonnig winterlandschap langs de Afgedamde Maas
foto 5: Geknotte wilgen langs Linge. Het knotten van wilgen vindt in de winter plaats. Dergelijke landschappen zijn in de winterperiode en in het vroege voorjaar te zien.
 



________________© hn - december 2015 en januari 2016________________________